به گزارش حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، جلسه ۱۸۴ شورای تحول و ارتقای علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست غلامعلی حداد عادل و با حضور سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل دبیرخانه این شورا برگزار شد.

حدادعادل در این جلسه اظهار کرد: سنت تاریخ نگاری در ایران تحلیلی و اجتماعی نبوده و بیشتر وقایع نگاری است.

او افزود: نوعا تاریخ‌های ما، به سفارش ارباب قدرت تألیف شده است و آن‌ها قصدشان این بوده که فتح نامه بنویسند و خودشان را مخلد کنند و آن دسته از تاریخ‌ها هم که دانشمندان بدون سفارش از دربار‌ها نوشتند بیشتر وقایع مربوط به سال‌ها است.

حدادعادل بیان کرد: در ایران تاکنون تاریخ اجتماعی صورت دانشگاهی پیدا نکرده است، بلکه مؤلفانی به سلیقه، ذوق و دانش خود اقداماتی انجام دادند و منابع کمی در این حوزه موجود است.

رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی ادامه داد: بستر اجتماعی تاریخ و ارتباط وقایع تاریخی با واقعیت‌های اجتماعی فکری است که در غرب پیدا شده و شامل رشته‌هایی مثل تاریخ علم، تاریخ اقتصاد، صنعت، مردم شناسی و خیلی موارد دیگری می‌شود و یک نور تازه‌ای به رشته تاریخ داده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: اینکه ما در کشور یک عده متخصص داشته باشیم که تاریخ را به منزله یک واقعیت اجتماعی در حال تحول، و مرتبط با شئون مختلف جامعه نگاه و بررسی کنند یک رویکرد بسیار خوبی است.

او ابراز امیدواری کرد که روزی تاریخ اجتماعی در ایران نهادینه و ریشه‌دار شود و دانشگاه‌های ما بتوانند این موضوع را جدی بگیرند.

شورای تحول کمک نظام‌مند، به آموزش عالی کشور است

در این جلسه عاملی طی سخنانی با اشاره به گزارش اخیر شورای تحول، در خصوص فعالیت‌های این شورا گفت: برای شناخت بیشتر این شورا باید در حوزه رسانه‌ای کار بیشتری صورت گیرد تا این اقدامات به نحو احسن انعکاس یابد.

عاملی گفت: در واقع هدف شورای تحول علوم انسانی، اثر گذاری علوم انسانی و اجتماعی در پیشرفت اسلامی ایرانی جمهوری اسلامی ایران است و نوعی بومی شدن علوم انسانی را دنبال می‌کند که هدف مهم و راهبردی است.

او ادامه داد: با توجه به اینکه در مصوبه پیش بینی شده که شورای تحول، باید گزارشی از اقدامات انجام شده را هر ۶ ماه یک بار به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دهد، پیشنهاد بنده این است که اقدامات انجام شده توسط این شورا، در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: شورای تحول با وجود هفده کارگروه تخصصی در بدنه آموزش عالی کشور حضور جدی دارد و به نوعی کمک نظام‌مند، به آموزش عالی کشور است.

عاملی افزود: تنوع بخشی به کار شورای تحول و رسیدن به جوانب ساختاری‌تر، در ادامه فعالیت این شورا ضروری بوده و باید دنبال شود.

او با بیان اینکه این حجم کاری که در شورای تحول صورت گرفته باید در جامعه انعکاس یابد، گفت: کوچک‌ترین لطمه به اعتبار شورای تحول، لطمه به شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجموعه نظام آموزش عالی کشور است و لذا حفاظت از حریم کار صورت گرفته وظیفه همگانی است.

استاد ارتباطات دانشگاه تهران اضافه کرد: در واقع هدف شورای تحول علوم انسانی، اثر گذاری علوم انسانی و اجتماعی در پیشرفت اسلامی ایرانی جمهوری اسلامی ایران است و نوعی بومی شدن علوم انسانی را دنبال می‌کند که هدف مهم و راهبردی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی طی سخنانی گفت: تاریخ اجتماعی ایران یک دوره زمانی بسیار طولانی را در بر می‌گیرد، اما در این برنامه مشخص نیست که این رشته ناظر به چه دوره تاریخی است.

عاملی با اشاره به قدمت ۸ هزار ساله تاریخ ایران گفت: مقطع زمانی در رشته گم شده است و مشخص نیست چه دوره‌ای از تاریخ اجتماعی ایران مورد نظر است. حتی در دروس نیز روشن نیست کدام دوره از تاریخ را می‌خواهد بررسی کند، لذا لازم است مقطع زمانی مورد مطالعه به طور دقیق مشخص شود.

او ادامه داد: در دروس تخصصی خیلی دروس روش تدبیر شده است و تقریباً تمامی دروس از جنس روش است، لذا در این دروس تخصصی باید محتوا‌هایی را که جنبه اثرگذاری تخصصی روی عنوان رشته دارد، مورد توجه قرار گیرد.

عاملی خاطر نشان کرد: این برنامه یک چارچوب گزاری که منطق کار را ببندد نیاز دارد و وضعیت موجود متجانس نیست.

در ادامه جلسه اعضا به بیان نظرات و پیشنهادات خود پرداختند که اهم آن به شرح ذیل است: غلبه بحث‌های روشی در دروس تخصصی، غلبه ادبیات مارکسیستی در متون درسی، غایب بودن محور‌های اصلی تاریخ اجتماعی مانند قوم نگاری و مردم شناسی و سبک زندگی، ضرورت سوق دادن رشته به سمت مباحث مبتنی بر ایده و اندیشه و قوم نگاری، مردم نگاری و سبک زندگی.

از دیگر پیشنهادات ارائه شده در این جلسه می‌توان به لزوم بازنگری در دروس تخصصی، عدم وجود ساختار منطقی در دروس اختیاری، وجود ابهام در زمانبندی تاریخ، عدم سنخیت منابع با همدیگر، وجود منابع متکثر با رویکرد متفاوت، ضعیف بودن نگاه اسلامی و دینی در برنامه، آشفتگی در عناوین درسی و ضرورت تقویت منابع اشاره کرد.

پس از سخنان عاملی، بررسی سرفصل آموزشی دوره کارشناسی ارشد رشته تاریخ اجتماعی ایران در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین در دستور قرار گرفت و گزارشی در این زمینه توسط حجت الاسلام و المسلمین الویری رئیس کارگروه علوم تاریخی ارائه شد.

الویری با بیان اینکه تاریخ اجتماعی، حوزه و رویکرد جدیدی در مطالعات تاریخی به شمار می‌آید که عوامل و بستر‌های اجتماعی را در کانون توجه خود قرار می‌دهد گفت: این حوزه به مناسبات اجتماعی در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله به اقشار و طبقات گوناگون اجتماعی، جنبش‌های اجتماعی نهاد‌ها و سازمان‌های اجتماعی و ... توجه دارد.

او اضافه کرد: برنامه درسی کارشناسی ارشد تاریخ اجتماعی ایران به گونه‌ای تدوین شده است که بتواند حوزه‌های مغفول و کمتر بررسی شده را در برنامه درسی خود بگنجاند تا از این طریق دانشجویان و کارورزان تاریخ با ابعاد نوین رشته تاریخ آشنا گشته و نیز بعد نظری تاریخ را تقویت کنند.

انتهای پیام/

به گزارش حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بحث رابطه دانشگاه و صنعت را موضوعی محوری عنوان کرد و اظهار داشت: تحولات حوزه صنعت و علم در جهان اهمیت بسیاری دارد چرا که جهان با ظهور فناوری‌های نو و شکل‌گیری فناوری‌های بالا با یک پیچیدگی و تغییر الگوواره‌های علم و صنعت مواجه شد.

او با بیان اینکه اساساً فناوری‌های نو انتقال از فناوری شیئی به فناوری رقومی را رقم زدند، تأکید کرد: با انتقال از فناروی‌های شیئی به صنعت و فناوری‌های رقومی، اساس روش‌ها و کارکرد‌های علم و صنعت تغییر می‌کند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران افزود: شکل‌گیری مورس در اواخر قرون نوزدهم و فراهم شدن ارتباط با فرامحل به صورت هم‌زمان در واقع آغاز جهانی شدن به شکل امروز بود و در واقع جهانی شدن امروز به معنای ارتباط همه جهان با هم در یک لحظه است که زنده شدن این ارتباط بر مبنای لحظات است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: این تحول عظیم تحت تأثیر شکل گیری اولیه صنعت همزمان ارتباطات به وجود آمد و تحول بعدی نیز منجر به ظهور فناوری‌های دیجیتال شد که تمام عرصه‌ها را تغییر داد.

او با بیان اینکه الگوریتم در سده‌های قبل وجود داشته است و در زبان ریاضی از آن استفاده می‌شد، امروزه به عنوان زبان زندگی مطرح است، افزود: در حال حاضر این الگوریتم‌ها هستند که نظام بانکداری را تعریف می‌کنند، صنعت چهارم به عنوان صنعت فیزیکی ـ سایبری محقق می‌کنند و برای میلیارد‌ها دیوایس که تحت تأثیر آی او‌ای شکل گرفته‌اند، فرآیند تعریف می‌کنند.

فناوری‌ها تغییرات بنیادی داشته‌اند

 عاملی با تأکید بر اینکه فناوری‌ها یک تغییرات بنیادی داشته‌اند، تصریح کرد: منشأ این تغییرات، دانش بوده است، اما دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور به تناسب این تغییرات بنیادی، تحول پیدا نکرده‌اند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در شرایطی از رابطه صنعت و دانشگاه صحبت می‌کنیم که فناوری‌های نو باعث شده پوسته جدیدی در علم و فناوری دنیا شکل گیرد و خوشبختانه در ایران نیز به طور هم‌زمان علوم شناختی، هوش مصنوعی، فناوری‌های نانو و بایو و... در مراکز علمی مورد توجه قرار گرفته و البته ضرورت دارد رشته‌های جدید دانشگاهی ایجاد شود.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران بر شناخت وضعیت موجود تأکید کرد و گفت: افزایش پایان‌نامه‌هایی که از حمایت بازار و صنعت برخوردار بوده‌اند، افزایش اعتبارات دانشگاهی که از بخش صنعت تأمین می‌شود و افزایش اعتبارات تحقیق و توسعه کشور به عنوان مواردی که رابطه دانشگاه و صنعت را تأمین می‌کند، بسیار حائز اهمیت است.

میزان اعتبارت اختصاص یافته در کشور برای تحقیق و توسعه راضی کننده نیست

او با بیان اینکه میزان اعتبارت اختصاص یافته در کشور برای تحقیق و توسعه در مقایسه با سایر کشور‌ها راضی کننده نیست، افزود: کشور چین در سال ۲۰۱۸ مبلغی نزدیک به ۵۵۳ میلیارد دلار به تحقیق و توسعه اختصاص داده است که ۲/۱۹ درصد تولید ناخالص ملی چین را شامل می‌شود، همچنین آمریکا ۵۱۱ میلیارد دلار و ۲/۷ درصد از تولید ناخالص ملی، ژاپن با ۱۶۵ میلیارد دلار و ۳/۱۴۷ درصد از تولید ناخالص ملی، آلمان ۱۱۸ میلیارد دلار و ۲/۰۹ درصد تولید ناخالص ملی و کشور کره جنوبی ۹۱ میلیارد دلار و ۴/۰۲ درصد تولید ناخالص ملی به تحقیق و توسعه اختصاص داده‌اند و البته لزوماً این بودجه‌ها از محل منابع دولتی نیست و بخش مهمی از آن توسط بخش خصوصی تأمین می‌شود.

 عاملی با بیان اینکه شرکت‌هایی که از فناوری‌های نو استفاده می‌کنند بالاترین سطح تحقیق و توسعه را دارا هستند و به عنوان ۱۰ شرکت اول دنیا مطرح هستند، بیان کرد: طبق آمار سال ۲۰۱۸ آمازون ۲۲ میلیارد دلار، شرکت آلفابت به عنوان شرکت پدر گوگل ۱۶ میلیارد دلار را به تحقیق و توسعه اختصاص داده‌اند که البته در سال ۲۰۱۹ آلفابت و گوگل این عدد را به ۲۴ میلیارد دلار افزایش داده‌اند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: قطعاً تحقیقی که منجر به پیشرفت و توسعه نشود، دوام نخواهد داشت.

باور مؤثر به دانش، نوآوری و کارآمدی دانشگاه‌ها کم رنگ است

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران بیان کرد: در دهه ۹۰ بسیاری از شرکت‌های کشور‌های پیشرفته ترجیح می‌دادند که اعتباری را برای تحقیق و توسعه توسط دانشگاه اختصاص ندهند و علت آن عدم کارآیی پژوهش‌ها در تقویت چرخش تولید بود و ترجیح می‌دادند که داخل چرخه تولید مسائل خود را حل کنند.

 عاملی افزود: به نظر می‌رسد علی‌رغم اینکه پیوند خوبی بین شرکت‌های بزرگ کشور و دانشگاه به وجود آمده است، ولی همچنان باور مؤثر به دانش، نوآوری و کارآمدی دانشگاه‌ها کم رنگ است لذا بودجه‌های تحقیق و توسعه درصد کمی از اعتبارات هزینه و سرمایه‌ای شرکت‌ها را شامل می‌شود. البته خوشبختانه طبق بررسی‌های انجام شده برخی از شرکت‌های مهم کشور به این سمت رفته‌اند که بخشی از اعتباراتشان (۴ درصد) را به تحقیق و توسعه اختصاص دهند.

او با تأکید بر اینکه انجام تحقیق به منظور توسعه و پیشرفت است، تصریح کرد: اگر موانعی وجود دارد که تحقیقات منشاء توسعه شود باید آن موانع را برطرف کرد. به گفته عاملی یکی از اموری که باعث استفاده بهینه از دانشگاه می‌شود وجود رشته‌ها و تخصص‌هایی است که اساساً امکان حرکت بدون تحقیق و توسعه را ندارند به عنوان مثال براساس تحقیقات انجام شده رشته‌های داروسازی، صنایع پتروشیمی، صنایع نفتی و... به تحقیق و توسعه اهمیت می‌دهند.

تاثیر نوآوری بر حیات و سود شرکت‌ها 

او با تأکید بر اینکه نوآوری به عنوان یکی از حوزه‌های مهم ارتباط دانشگاه و صنعت مطرح است، افزود: به عنوان مثال حوزه‌هایی مثل پزشکی از راه دور، نانو، بایو و صنایع هواپیمایی و صنایع دفاعی و ده‌ها مثال دیگر که مربوط به محصولات پیچیده است بدون تحقیق و توسعه نمی‌توانند به عرصه نوآوری قدم بگذارند چرا که نوآوری بر حیات و سود شرکت‌ها و تأثیرگذاری جهانی مؤثر است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به ماهیت بین رشته‌ای پدیده‌های جدید اشاره کرد و گفت: اگر به حوزه‌های بین رشته‌ای توجه نشود، رابطه دانشگاه و صنعت نیز به صورت مؤثر تأمین نمی‌شود.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران تصریح کرد: اساساً مفهوم پیشرفت توسعه پایدار مولفه‌ای است که به سلامت انسان و کاهش تخریب محیط زیست و هوا توجه می‌کند که البته نقد‌های جدی به مؤلفه‌های توسعه پایدار از منظر دینی وجود دارد به عنوان مثال رشد و تعالی انسان به عنوان مؤلفه‎‌های مهم در توسعه پایدار وجود ندارد. در عین حال این رویکرد، نگاه همه جانبه‌تری را به پیشرفت تامین می‌کند.

 عاملی بر اهمیت امور تأثیرگذار، بر ضرورت بین رشته‌ای شدن دانشگاه و صنعت تأکید کرد و گفت: متأسفانه در وزارت علوم سازوکاری برای بین رشته‌ای‌ها وجود ندارد و به سازوکاری برای دانش‌های ترکیبی نیاز داریم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه روش و دانش‌های جدید به صورت بین رشته‌ای است، افزود:، ولی سازوکار‌های لازم برای آن فراهم نشده است که ستاد نقشه جامع عملی کشور باید ایجاد سازوکار لازم برای رشته‌های بین رشته‌ای را به صورت جدی انجام دهد.

او با تأکید بر اینکه حوزه بین رشته‌ای‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد، بیان کرد: با مطالعه تجربه‌های جهانی درمی‌یابیم بعد از گذشت یک دهه از جنگ جهانی دوم که امریکا و اروپا خودشان را پیدا کردند به دانش یکپارچه توجه ویژه کردند.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: دانش یکپارچه به دلیل ضرورت رویکرد چندرشته‌ای و در واقع از بازاریابی به وجود آمد.

 عاملی به شکل‌گیری بازاریابی یکپارچه ارتباطاتی اشاره کرد و گفت: بازاریابی یکپارچه ارتباطاتی به این معنا است که چندین دانش با هم ترکیب شود تا بتوان حل مسئله انجام داد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی توجه به دانش‌های بین رشته‌ای را رکن مهم کار‌های بزرگ دانست و افزود: در دانشگاه‌های کشور به همکاری چند دانشگاهی، همکاری دانشکده‌های داخل دانشگاه و همکاری گروه‌ها با یکدیگر به عنوان یک ضرورت برای تقویت پژوهشی چندین متغیره و حل مسائل بزرگ در بازار و جامعه نیاز است.

او افزود: متاسفانه در حال حاضر اساساً کار‌های پژوهشی چند رشته‌ای که محصول همکاری‌های گروه‌ها و دانشکده‌های متعدد است، ضعیف است.

دانشگاه‌ها سالانه گزارش مسئولیت اجتماعی ارائه دهند

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بر چند سیاست جهت تقویت رابطه دانشگاه، جامعه و صنعت تاکید کرد و گفت: یکی از سیاست‌هایی که می‌تواند به اختصاص اعتبارات بیشتر به بخش تحقیق کمک کند این است که برای شرکتی که اعتباری به بخش تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهد مشوق‌هایی فراهم شود به عنوان مثال تخصیص اعتبار برای بخش تحقیق و توسعه یک مؤلفه برای رتبه‌بندی صنایع کشور باشد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران پیشنهاد داد: همچنین به شرکت‌هایی که بودجه‌ای به تحقیق و توسعه اختصاص می‌دهند، معافیت‌های مالیاتی تعلق گیرد، در رتبه‌بندی بین‌المللی و ملی دانشگاه‌های کشور نیز میزان اختصاص اعتبار به تحقیق و توسعه به عنوان یک مؤلفه در نظر گرفته شود.

 عاملی با تأکید بر مسئولیت اجتماعی دانشگاه‌ها اظهار کرد: دانشگاه‌ها باید سالانه گزارش مسئولیت اجتماعی ارائه دهند. به عنوان مثال یکی از سه محور اساسی برنامه سوم دانشگاه تهران به مسئولیت اجتماعی اختصاص پیدا کرده است. او با بیان اینکه نسل جدید دانشگاه، دانشگاه‌های مسئولیت پذیر در قبال جامعه است، تأکید کرد: همه دانشگاه‌های کشور نیازمند برنامه مسئولیت اجتماعی دانشگاه هستند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بر ضرورت شروع جامعه‌گرایی در نظام قبل از دبستان تأکید و اظهار کرد: باید قبل از دبستان جامعه‌گرایی در کودک تقویت شود و در دبستان ارتقاء یابد و در متوسطه تبدیل به یک رابطه واقعی‌تر و مهارتی‌تر با بازار شود در واقع شعار آموزش‌وپرورش مبنی بر اینکه "هر دانش آموز یک مهارت" باید به درستی اجرا شود.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با بیان اینکه دانشگاه کانال انتقال به مشاغل مرتبط است و این امر نیازمند راهکار‌ها و راهبرد‌های مؤثر است، تصریح کرد: دانشجو مقطع کارشناسی باید بتواند در طول دوران تحصیل ارتباط با بازار داشته باشد و اگر نتواند این ارتباط را برقرار کند نباید فارغ‌التحصیل شود.

آموزش کار گروهی در کشورهای پیشرفته در کتاب‌های قبل از دبستان 

او به کتاب‌های قبل از دبستان در کشور‌های پیشرفته اشاره کرد و گفت: در کتاب‌های این مقطع با طرح یک مسئله ساده به منظور حل جمعی آن، کار گروهی را آموزش می‌دهند و دانش آموز از سن ۵ سالگی تمرین کار گروهی و تقسیم کار برای انجام کار جمعی را تجربه می‌کند.

عاملی بر ضرورت تقویت مسئولیت اجتماعی تأکید کرد و افزود: عقل جمعی ارزش بسیار بالایی دارد و خطاپذیری آن نسبت به عقل فردی بسیار کمتر است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان ابراز امیدواری کرد: «کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی» زمینه‌های عملی و نظری اثرگذاری در رابطه دانشگاه، جامه و صنعت فراهم کند.

انتهای پیام/